601402248 różnicówki

 

 

Wyłączniki różnicowoprądowe

Zbudowanie dobrze działającej instalacji elektrycznej daje nam gwarancję, że nie będzie ona niebezpieczna dla użytkowników. Ale same bezpieczniki tego nie zapewnią. Warto pomyśleć o dodatkowym zabezpieczeniu - wyłącznikach różnicowoprądowych.

Każdemu użytkownikowi urządzeń elektrycznych, który dysponuje przeciętną wiedzą na temat prądu elektrycznego, wydaje się, że instalacja jest zabezpieczona i niegroźna, jeżeli na jej początku znajdują się bezpieczniki. Najlepiej jeśli automatyczne - wtedy wrażenie bezpieczeństwa zamienia się w pewność.

Zastosowanie

Rzeczywiście bezpiecznik chroni, niestety, tylko częściowo. Wyłącza dopływ prądu, jeżeli instalacja jest przeciążona lub jeśli dojdzie w niej do zwarcia. Jego zadaniem jest przede wszystkim ochrona instalacji przed przegrzaniem i niedopuszczenie do jej zniszczenia.

Zdarza się jednak, że uszkodzona instalacja porazi użytkowników, a niestwierdzający przeciążenia lub zwarcia bezpiecznik nie odetnie dopływu prądu. Przykładowo: lokator dotknie uszkodzonej izolacji przewodu fazowego, ale nie zamknie się obwód łączący z bezpiecznikiem. Wówczas może dojść do śmiertelnego porażenia.

Wyłącznik różnicowoprądowy ma zadziałać właśnie w takich nietypowych sytuacjach, z którymi bezpiecznik sobie nie "radzi". Oprócz zabezpieczenia przed porażeniem wyłącznik chroni obiekt przed pożarem. Przepływający do ziemi z uszkodzonego przewodu prąd działa jak grzałka i jeśli nie zostanie dostatecznie szybko wyłączony, może spowodować zapalenie się niektórych powierzchni. Najbardziej niebezpieczne są rozdrobnione materiały palne w postaci pyłu.

Działanie

Wyłączniki różnicowoprądowe to bardzo skomplikowane urządzenia. Wykorzystano w nich zjawisko pola magnetycznego wytwarzanego przez prąd w przewodach. Jeżeli instalacja elektryczna funkcjonuje sprawnie, to pole magnetyczne przewodów przechodzących przez wyłącznik sumuje się do zera (na podstawie prawa Kirchhoffa suma wszystkich prądów wynosi zero).

Jeśli jednak dojdzie do uszkodzenia i w którymś miejscu prąd wydostanie się poza instalację, równowaga pól magnetycznych zostanie zakłócona i wyłącznik - dzięki specjalnemu mechanizmowi - odetnie napięcie od uszkodzonej sieci. Powinno to nastąpić w czasie nie dłuższym niż 0,2 sekundy od momentu powstania niebezpieczeństwa.

Rodzaje

W zależności od zastosowania i typu prądu przepływającego przez instalację można wybrać odpowiedni typ wyłącznika. Można go stosować, zabezpieczając zarówno pojedyncze urządzenia (pralki, komputery), jak i duże instalacje - np. place budów, stacje benzynowe albo szkoły.

Dostępne są wyłączniki reagujące na prąd o natężeniu od 10 do 500 mA. Jeżeli wyłącznik ma zapewnić działanie przeciwporażeniowe, powinien wyłączać instalację przy prądzie różnicowym (czyli wydostającym się poza instalację) o natężeniu do 30 mA. Wyłączniki tolerujące prądy do 500 mA dopuszczalne są tylko w przypadku ochrony przeciwpożarowej - np. w halach fabrycznych - ale potencjały tej wielkości są niebezpieczne dla człowieka.

Istnieje także podział wyłączników w zależności od rodzaju prądu w instalacji. Najpopularniejszy w Polsce jest wyłącznik na prąd przemienny. Nie nadaje się on jednak do każdego typu instalacji.

Jeśli przyłączonych jest do niej wiele urządzeń z zastosowanymi elementami elektronicznymi, może dojść do chwilowych, niezauważalnych dla użytkownika zaburzeń przepływu prądu. Może to spowodować, że wyłącznik różnicowoprądowy nie zareaguje, kiedy trzeba. Dla takich instalacji przewidziany jest inny, bardziej czuły typ wyłączników - reagujący na prądy przemienne i pulsujące (oznaczenie A).

Wady

Wyłączniki różnicowoprądowe mają jedną poważną "wadę". Mogą dobrze spełniać swą rolę jedynie w dobrze wykonanych instalacjach, do których są podłączone sprawne urządzenia. Niedopuszczalne są choćby minimalne ucieczki prądu z instalacji - co w starszych instalacjach często się zdarza. Czuły wyłącznik może bowiem sparaliżować pracę instalacji, nie dopuszczając do jej włączenia lub też bardzo często wyłączając napięcie.

Dlatego też założenie wyłączników różnicowoprądowych zaleca się tylko w przypadku gruntownej modernizacji instalacji dotychczasowych lub też budowy nowych. Najlepiej, by robiła to wyspecjalizowana firma sprawdzona już w montażu tego typu instalacji.

Cena wyłączników różnicowoprądowych zależy od maksymalnego natężenia instalacji i rodzaju prądu - jedno- bądź trójfazowego.